Tove (gesproken "Toeve") Jansson was een Zweedstalige Finse kunstschilder, illustrator en schrijver. Ze is vooral bekend door haar boeken over de Moemintrollen die vanaf de jaren vijftig een wereldwijd succes zijn geworden.

Tove Jansson werd 1914 in Helsinki geboren. Haar moeder was een Zweedse domineesdochter en grafisch ontwerper, en haar vader een Finse beeldhouwer. Haar ouders hebben elkaar in Parijs ontmoet waar ze voor hun studie naartoe waren gegaan. Tove heeft al als kind geleerd dat de kunst het meest serieuze onderwerp is; over alles mocht ze grappen maken behalve over de kunst.

Ze heeft dan ook kunst gestudeerd en een baan als kunstschilder begonnen. Om meer geld te verdienen heeft zo voor verschillende tijdschriften illustraties gemaakt, met name voor het satirische magazine "Garm" vlak voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Na enkele relaties met mannen ontdekte Tove dat ze ook van vrouwen hield. Ze heeft deze ontdekking met heel mooie woorden zo beschreven : "Het is een onbeschrijfelijk groot wonder; het is alsof je een prachtige nieuwe kamer ontdekt in een oud huis dat je meende te kennen, en je gaat de kamer binnen, en alles is heerlijk en je vraagt je alleen maar af hoe het komt dat je er niets van wist."

Tove Jansson hield van de zee. Ze heeft met eigen handen een hut gebouwd op een eilandje voor de Finse kust en daar vele zomeren doorgebracht. De zee speelt een grote rol zowel in hun schilderijen als ook in hun verhalen. Want ze heeft ook boeken met verhalen voor volwassenen geschreven. Het bekendste daarvan is "Het Zomerboek" dat over de relatie tussen een oude vrouw en haar kleindochter gaat.

De eerste boeken in de reeks over de Moemintrollen staan kennelijk onder de indruk van de oorlog. In "Een komeet boven Moeminvallei" ("Kometjakten", 1946) bedreigt een komeet de aarde de verbranden en al het leven te vernietigen. Dat zou je kunnen lezen als een verwerking van de schok van de atoombommen. Maar het is ook een avontuur, en het eindigt goed.

In een van de laatste boeken "Pappa Moem en de mysteriën van de zee" ("Pappan och havet", 1965) besluit de Moeminpappa om met zijn gezin naar een eilandje te verhuizen om er vuurtorenwachter te worden. Hij staat niet stil bij de vraag wat deze beslissing voor zijn gezin zou betekenen. Er gebeuren allerlei avonturen rond het eilandje, maar de Moeminmoeder vermist haar vallei met al die mooie planten en dieren. Daarom begint ze schilderijen van haar oude omgeving op de muren van de vuurtoren aan te brengen. (Tove heeft overigens zelf ook fraaie muurschilderingen uitgevoerd.) Nadat Toves moeder het boek gelezen had, zei ze: Dit is een verhaal over de moeilijkheden van het huwelijksleven. Het is duidelijk dat Moeminpappa en Moeminmama karaktertrekken van Toves ouders vertonen.

Tove Jansson overleed in 2001 in Helsinki. Ik heb als kind sommige van haar boeken met veel plezier gelezen en ben nu, zo'n halve eeuw later, bezig om meer over haar werk en haar leven in ervaring te brengen. De aanleiding was de zoektocht naar boeken die wel interessant maar niet té moeilijk zijn, vooral in het Spaans. De Moeminboeken van Tove Jansson werden in bijna vijftig talen vertaald, daaronder in het Faeröers, het Welsh en het Galicisch; ze lenen zich dus uitstekend tot eerste lectuur in welke taal dan ook je leert.

Andere schrijvers van kinder- en jeugdboeken die in aanmerking zouden kunnen komen: Michael Ende ("Momo"), Otfried Preußler ("Krabat" of "Meester van de zwarte molen" in het Nederlands) en natuurlijk Astrid Lindgren.

Aan Vlamingen en Nederlanders gevraagd: wat zijn jullie favoriete kinder- en jeugdboeken? Zijn er boeken waarover jullie zeggen: dat kent vrijwel iedereen in ons land, dat hoort bij onze cultuur? Ik zal het graag horen. Bedankt alvast voor het lezen.